Đến phố cổ Hội An (Quảng Nam), ấn tượng nhất với du khách có lẽ là những ngôi nhà cổ kính - niềm tự hào của người dân nơi đây. Tuy nhiên, hiện đang có nhiều căn nhà cổ xuống cấp, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ đổ sập khiến người dân sống trong đó thấp thỏm, lo âu...
Một góc phố cổ Hội An, nơi có nhiều nhà cổ đang xuống cấp. Ảnh: T.Thành.
Nhiều nhà cổ xuống cấp
Đô thị cổ Hội An nổi tiếng với những ngôi nhà từ thế kỷ thứ XV, là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Thế nhưng lâu nay việc bảo tồn, gìn giữ nhà cổ vô cùng gian nan.
Tại căn nhà số 23 Tiểu La, phường Minh An (TP Hội An), là nơi cư ngụ của ông Dương Thanh Cường cùng con cháu - thế hệ thứ 4 đang giữ gìn ngôi nhà cổ của cha ông. Ông Cường cho biết, căn nhà này được các cụ xây dựng cách đây gần 70 năm, xếp vào di tích loại IV. “Hiểu được giá trị của căn nhà này nên chúng tôi cố gắng gìn giữ, bảo quản. Thế nhưng sau nhiều năm hứng chịu thiên tai cùng mưa nắng, căn nhà giờ hư hỏng nặng. Hiện nay mái ngói xô lệch, thủng dột phải dùng các tấm bạt để che chắn, dùng xô chậu hứng nước mưa. Các đòn tay cũng mục nát, chống đỡ trong thế yếu ớt. Nếu gặp mưa bão lớn thì nguy cơ đổ sập rất cao” - ông Cường cho biết.
Cũng theo ông Cường, chính quyền TP Hội An đã cho người đến khảo sát, đề nghị hỗ trợ kinh phí tu bổ. Thế nhưng theo tính toán, để tu bổ căn nhà này phải tốn ít nhất cả tỷ đồng, Nhà nước hỗ trợ 40 - 60%, còn lại chủ nhà phải đóng góp. Tuy nhiên, do hoàn gia đình khó khăn, không có nguồn vốn đối ứng nên việc duy tu, sửa chữa ngôi nhà cổ gặp nhiều khó khăn.
Còn tại căn nhà số 56/10, đường Lê Lợi, phường Minh An (TP Hội An) của gia đình ông Võ Văn Hội (60 tuổi) và bà Trần Thị Thanh Tâm (vợ ông Hội) đã là thế hệ thứ 5 sinh sống. Căn nhà này gần 200 tuổi, thuộc di tích loại I.
Bà Tâm cho biết, căn nhà này mái ngói âm dương hư hỏng quá nhiều nên cứ vào mùa mưa là dột, phải dùng các tấm bạt căng lên để chống mưa tạm. Một số đòn tay cũng đã rệu rã đang được gia cố bằng các thanh gỗ tạm bợ, lỏng lẻo.
Cùng chung tâm trạng lo lắng, ông Hội cho biết, ngôi nhà cổ của gia đình ông đã xuống cấp nghiêm trọng khoảng 10 năm qua. Vào mùa mưa bão năm 2013, một số trụ, đòn tay bằng gỗ trước hiên và cả trong nhà đã bị mối mọt đục mục ruỗng. Trước sự việc này, đơn vị quản lý di tích trong khu phố cổ đã cử lực lượng phụ trách trùng tu dùng gỗ mới gia cố các trụ cũng như đòn tay hư hỏng cho căn nhà.
“Đây chỉ là giải pháp mang tính tạm thời, còn về lâu dài thì cần phải duy tu, sửa chữa lại thì ngôi nhà mới có thể đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão, chứ như này vừa sống vừa thấp thỏm lo âu” - ông Hội cho biết.
Không chỉ những ngôi nhà nói trên, mà hiện nay tại phố cổ Hội An nhiều ngôi nhà đang dần xuống cấp nghiêm trọng. Để khắc phục tình trạng này, một số người đã dùng bạt để che chắn hoặc dùng các thanh gỗ làm đòn tay các chỗ rui mè bị mối mọt đục hư hỏng, tránh bị đổ. Đây là một thực tế đáng lo ngại bởi Hội An là nơi quanh năm gánh chịu những trận lũ lớn, nước dâng ngập phố phường.
Mảng tường của căn nhà số 23 Tiểu La bị bong tróc. Ảnh: C.Đại
Tạo mọi điều kiện tu bổ, sửa chữa
Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Phú Ngọc - Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An cho biết, từ tháng 6/2024, đơn vị đã chủ động phối hợp cùng các địa phương, đội ngũ cộng tác viên bảo tồn di sản tiến hành rà soát danh mục các di tích xuống cấp trong khu phố cổ, trên cơ sở đó tiến hành khảo sát, đánh giá tình trạng xuống cấp của từng di tích, đề xuất các giải pháp chằng chống các vị trí xuống cấp, hoặc giải pháp di dời, hạ giải các di tích có nguy cơ sụp đổ để đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão năm 2024.
“Qua khảo sát, trong tổng số hơn 1.000 di tích thuộc diện nhà ở thì có 36 di tích đã xuống cấp, trong đó có 10 nhà xuống cấp nghiêm trọng, 17 nhà xuống cấp nặng, 9 nhà xuống cấp nhẹ. Đối với 10 di tích không hạ giải, đơn vị đề nghị phường Minh An liên hệ với chủ di tích đề nghị di dời đi nơi khác, tuyệt đối không ở bên trong di tích khi có bão, lụt xảy ra. Chúng tôi luôn tính mọi phương án vừa bảo vệ di tích, vừa bảo vệ an toàn tính mạng của người dân” - ông Ngọc khẳng định.
Về biện pháp khắc phục tình trạng này, ông Ngọc cho biết thêm, những năm qua thành phố luôn tạo điều kiện hỗ trợ để các chủ di tích thực hiện việc tu bổ theo đúng quy định. Đối với các di tích xuống cấp nghiêm trọng, không còn giải pháp chống đỡ, thuộc sở hữu tập thể, không có người đại diện về pháp lý, đơn vị đã tham mưu TP Hội An trình UBND tỉnh Quảng Nam xin chủ trương hỗ trợ 100% kinh phí tu bổ để kịp thời cứu di tích.
“Trong lúc chờ ý kiến trả lời từ tỉnh, mới đây, chúng tôi đã có văn bản đề nghị UBND TP Hội An cân đối ngân sách để thực hiện tu bổ, cứu nguy các di tích xuống cấp nghiêm trọng theo thẩm quyền, xem xét cơ chế hỗ trợ đặc biệt 100% trong thời gian sớm nhất” - ông Ngọc nói và cho biết thêm, những nhà cổ thuộc sở hữu tư nhân, ngoài việc được hỗ trợ kinh phí trùng tu (tỷ lệ 40 - 70%), nếu chủ nhà gặp khó khăn không đủ kinh phí đối ứng, Nhà nước sẽ cho vay. Phương thức cho vay cụ thể: 3 năm đầu tiên vay không lãi suất, sau đó chủ nhà từ từ hoàn trả.
Theo: Nguồn daidoanket.vn
